Vader en moeder en alle broertjes en zusjes waren naar de komedie; alleen de kleine Anna en haar peetoom waren thuis. "Willen wij óók komedie spelen?" zei hij, "die kan dadelijk beginnen." - "Maar we hebben geen toneel," zei de kleine Anna, "en wij hebben niemand om te spelen! Mijn oude pop kan niet, want zij is zo lelijk en mijn nieuwe mag haar mooie kleren niet kreukelen." - "Je kan altijd toneelspelers krijgen, als je maar neemt wat je hebt," zei peetoom. "Nu zetten wij het toneel op.
Hier zetten wij een boek, daar weer een en daar nog een, schuin achter elkaar. Nu drie aan de andere kant: dan hebben wij de coulissen! De oude doos die hier ligt kan voor achterdoek dienen, met de bodem naar buiten.
Het toneel stelt een kamer voor, dat kan iedereen zien. Nu moeten wij toneelspelers hebben!
Laten wij eens kijken wat er in de speelgoedla te vinden is. Eerst de toneelspelers, dan zetten wij een komedie in elkaar, Het een volgt uit het ander, het wordt prachtig! Hier ligt een pijpekop en hier een linker handschoen, die kunnen best vader en dochter zijn!" - "Maar dat zijn er maar twee," zei de kleine Anna. "Hier ligt mijn broers oude vest! Kan dat geen komedie spelen?"
"Het is er groot genoeg voor," zei peetoom. "Dat moet de minnaar zijn.
Het heeft niets in zijn zakken, dat is al heel interessant, dat is al half ongelukkige liefde! -- En hier hebben wij de laars van de notenkraker meteen spoor eraan! Potz, Blitz, Mazurka! Hij kan stampen en zijn kop in de lucht steken.
Hij moet de aanbidder voorstellen, die ongelegen komt, van wie het jonge meisje niets moet hebben. Wat voor soort komedie wil je nu hebben? Een treurspel of een familiestuk?" - "Een familiestuk!" zei de kleine Anna; "daar houdt iedereen van. Ken je er een?" - "Ik ken er honderden," zei peetoom. "De meest geliefde stukken zijn naar Frans model, maar die zijn niet erg netjes voor kleine meisjes. Wij kunnen intussen een van de netste nemen, van binnen lijken ze allemaal op elkaar. Nu schud ik de zak: hokus pokus! splinternieuw! Nu zijn ze splinternieuw! Hoor nu het programma."
En peetoom nam een krant en deed alsof hij voorlas:
"PIJPEKOP EN KNAPPE KOP"
Familiestuk in één bedrijf.
Personen:
De heer Pijpekop,
vader Mejuffrouw Handschoen,
dochter
De heer Vest, minnaar,
en Van Laars, aanbidder van de dochter.
En nu beginnen wij! Het scherm gaat op; wij hebben geen scherm, maar nu is het op. Alle spelers zijn op het toneel, dan hebben wij ze dadelijk bij elkaar. Nu spreek ik als vader Pijpekop.
Hij is boos vandaag, je kan zien dat hij doorgerookt meerschuim is: "Snik, snak, snorre, basselorre!
Ik ben de baas hier in mijn huis! Ik ben vader van mijn dochter! Zal je luisteren naar wat ik zeg! Van Laars is een persoon waarin je je spiegelen kan, saffiaan van boven en een spoor van onderen; snikke, snakke, snak! Hij zal mijn dochter hebben!"
Let nu op het vest, Annetje," zei peetoom. "Nu praat het vest.
Het heeft een omgeslagen kraag, het is heel bescheiden, maar het kent zijn eigen waarde en heeft recht om te zeggen wat het zegt:
"Ik ben vlekkeloos! De kwaliteit moet je ook in aanmerking nemen. Ik ben van echte zijde en ik draag koorden." - "Op de bruilofsdag, langer niet! Zij zijn niet wasecht!"
Dat is de heer Pijpekop die spreekt.
"Van Laars is waterdicht, hij heeft een harde en toch heel fijne huid, hij kan kraken, met zijn spoor rinkelen en ziet er Italiaans uit."
"Maar zij moeten toch in verzen praten!" zei de kleine Anna, "dat is veel mooier."
"Dat kunnen zij ook!" zei peetoom. "Men spreekt zoals het publiek beveelt! Kijk eens naar de kleine juffrouw Handschoen, hoe zij haar vingers uitstrekt:
"Liever jaar na jaar, Een enkele handschoen maar, Dan dat! Ach, wat moet ik treuren! Ik voel, dat ik ga scheuren."
"Och wat!" Dat was vader Pijpekop,
nu spreekt de heer Vest: "O, geliefde handschoen, Al'was je uit fatsoen, De mijne zal je worden! Ik doe, wat ik kan doen."
Van Laars valt uit, stampt op de grond, rinkelt met zijn spoor, en gooit drie coulissen om."
"Het is prachtig!" zei de kleine Anna.
"Stil, stil!" zei peetoom; "stille bijval bewijst dat je tot het beschaafd publiek in de stalles hoort.
Nu zingt juffrouw Handschoen haar grote aria:
"Ik kan niet meer praten, ik kan niet meer staan Dus moet ik kraaiend verder gaan, Kukelend, zoals de haan!"
Nu komt het spannende ogenblik, Annetje! Dat is het gewichtigste ogenblik in de hele komedie. Kijk, de heer Vest knoopt zich los, hij slingert je zijn verzen toe, opdat je zult applaudisseren; doe dat niet, het is veel voornamer.
Hoor eens hoe de zijde kraakt: "Wij zijn nu het hoogtepunt genaderd! Pas op, nu komt de intrige!
U bent Pijpekop, ik ben de knappe kop - wip, nu ben je weg!"
"Zag je dat, Annetje?" zei peetoom. "Dat is een uitstekende scène en voortreffelijk spel: de heer Vest pakte de oude Pijpekop beet en stak hem in zijn zak; daar ligt hij en het vest zegt:
"U bent in mijn zak, in het diepst van mijn zak! Nooit komt u er weer uit vóór u belooft mij en uw dochter te verenigen, Handschoen aan de linkerkant; ik steek de rechter uit!"
"Het is verschrikkelijk mooi!" zei de kleine Anna.
"En nu antwoordt de oude Pijpekop:
"Ik word toch zo raar! Hoe speelde hij het klaar. Mijn humeur loopt gevaar.
Had ik nu mijn mondstuk maar! In geen dag of jaar, Voelde ik mij zo naar. Och, haal toch mijn hoofd Uit je zak gezwind, Dan ben je verloofd Met mijn dochter en kind!"
"Is de komedie nu al uit?" vroeg de kleine Anna.
"Lieve hemel!" zei peetoom, "die is alleen maar uit voor de heer Van Laars.
De beide geliefden knielen, de ene zingt:
"Vader!"
de andere:
"Hier is uw hoofd, ziedaar, Zegen nu het jonge paar!"
Zij krijgen de zegen, vieren bruiloft en de meubelen zingen in koor:
"Knik, knak, Mooi was dat, Nu is het stuk gedaan."
"En nu applaudisseren wij," zei peetoom, "we roepen ze allemaal terug, ook de meubelen.
Die zijn van mahoniehout!"
"Is onze komedie nu net zo goed als die de anderen hebben in de echte schouwburg?"
"Onze komedie is veel beter!" zei peetoom: "zij is korter, wij hebben niets behoeven te betalen en de tijd is omgevlogen; nu gaan wij theedrinken."
Father and mother and all the brothers and sisters had gone to the theater; only little Anna and her grandfather were left at home.
"We'll put on a play, too," he said, "and it can start right away."
"But we don't have any theater!" said little Anna. "And we haven't anybody to do the acting. My old doll can't, because she looks dreadful, and my new one mustn't, because she'd rumple her new dress."
"You can always find actors if you use what you have," said Grandfather. "Now let's build the theater. We'll set up a book here, and another there, and one more over there, in a slanting row. Now three on the other side; so, now we have the side wings. The old box lying over there can be the backdrop, and we'll turn the bottom out. The stage represents a room; everyone can see that. Now we need the actors. Let's see what we can find in your toy drawer. First the characters, and then we'll prepare the play; one holds the other together. This is going to be splendid! Here's a pipe head, and there an odd glove; they'll do very well for father and daughter."
"But that's only two characters," said little Anna. "Here's my brother's old waistcoat - couldn't that play a part, too?"
"It's certainly big enough," said Grandfather. "We'll make it the lover. There's nothing in its pockets, and that's very interesting, for that's why the course of true love doesn't run smoothly! And here we have the nutcracker's boot, with spurs on it. Potz, blitz, mazurka! Look how he can dance and strut! He'll be the unwelcome suitor, whom the lady doesn't care for. Now what kind of play do you want? A tragedy? Or a domestic drama?"
"A domestic drama," said little Anna. "The others like that sort of play. Do you know one?"
"I know a hundred!" said Grandfather. "The most popular ones are from the French, but they're not good for little girls. Instead, we'll take one of the prettiest; they're all about the same inside. Now I'll shake my bag! Kukkelrum! Brand-new! And now here's the play, all brand-new! Now listen to the program."
Then Grandpapa took up a newspaper, and pretended to be reading from it:
THE PIPE HEAD AND THE GOOD HEAD
A Family Drama in One Act
CHARACTERS
MR. PIPE HEAD, a father MR. WAISTCOAT, a lover
MISS GLOVE, a daughter MR. BOOT, a suitor
"Now we're ready to start. The curtain rises! But we don't have any curtain, so it's up already. All the characters are on the stage, so we see them immediately. Now I speak as Father Pipe Head; he's angry today. You can see that he's a colored meerschaum.
MR. PIPE HEAD, a father MR. WAISTCOAT, a lover
MISS GLOVE, a daughter MR. BOOT, a suitor
"Now we're ready to start. The curtain rises! But we don't have any curtain, so it's up already. All the characters are on the stage, so we see them immediately. Now I speak as Father Pipe Head; he's angry today. You can see that he's a colored meerschaum.
"Chitchat! Muttering! Poppycock! I'm master of this house! I'm my daughter's father! Listen to what I have to say! Mr. Boot is a person in whom you can see your face; his upper part is made of morocco, and he has spurs at the bottom. Prattle! Chitchat! He shall have my daughter!'
"Now listen to what the Waistcoat says, little Anna," said Grandfather. "He's speaking now. The Waistcoat has a laydown collar, is very modest, but knows his own value and has a right to speak his mind. 'I haven't a spot on me!' he says. 'Good material ought to be taken into consideration; I'm made of real silk, and have strings on me.'
" 'On the wedding day, but not after that. You don't keep your color in the wash!' This is Mr. Pipe Head speaking. 'But Mr. Boot is watertight, made of strong leather, and yet very delicate. He can creak and clank his spurs, and looks Italian!' "
"But they ought to speak in poetry," said little Anna. "I've heard that's the nicest way."
"Oh, they can do that, too," said Grandfather. "And if the public wants it, they'll do it. Just look at little Miss Glove, pointing her fingers!
A glove without a mate;
That's forever my fate!
Ah!
I can't get over it!
I think my skin will split!
Bah!
"It was Father Pipe Head who said, 'Bah!' And now Mr. Waistcoat speaks:
That's forever my fate!
Ah!
I can't get over it!
I think my skin will split!
Bah!
"It was Father Pipe Head who said, 'Bah!' And now Mr. Waistcoat speaks:
Oh, beautiful Glove,
You must be my love,
Though you're from Spain
And I'm Holger the Dane!
"When Mr. Boot hears this he kicks up his heels, jingles his spurs, and knocks down three of our side wings."
You must be my love,
Though you're from Spain
And I'm Holger the Dane!
"When Mr. Boot hears this he kicks up his heels, jingles his spurs, and knocks down three of our side wings."
"This is such wonderful fun!" said little Anna.
"Quiet, quiet!" said Grandfather. "Silent approval will show that you belong to the educated public in the front rows. Now Miss Glove sings her great aria with a break in her voice:
I have no voice;
I can crow, but that's all;
Caw, caw-in the lofty hall!
"Now comes the really exciting part, little Anna. This is the most important scene in the whole play. Mr. Waistcoat unbuttons himself and addresses his speech to you out front, so that you will applaud. But don't do it; it's more refined not to. Hear how his silk cloth rustles.
I can crow, but that's all;
Caw, caw-in the lofty hall!
"Now comes the really exciting part, little Anna. This is the most important scene in the whole play. Mr. Waistcoat unbuttons himself and addresses his speech to you out front, so that you will applaud. But don't do it; it's more refined not to. Hear how his silk cloth rustles.
" 'I am driven to extremities! Take care of yourself! Here's my plot! You are the pipe head, and I am the good head. Zip! and away you go!'
"Did you see that, little Anna!" said Grandfather. "That's a most delightful comic scene; Mr. Waistcoat seized the old Pipe Head and put him into his pocket! There he lies, and Mr. Waistcoat speaks:
" 'Aha, you are in my pocket now, in my deepest pocket! You will never come out unless you promise to unite me to your daughter, Miss Left-hand Glove. I hold out my right hand!' "
"My, that's awfully pretty!" said little Anna.
"And now old Pipe Head replies:
I'm getting so awfully dizzy!
Unlike before, I'm not busy.
Gone is my humor, I fear.
Never have I felt so queer.
Without my stem here I feel so frail.
Take me from your pocket without fail,
And you shall have my daughter here,
To marry and to hold dear.
"Is the play over already?" said little Anna.
Unlike before, I'm not busy.
Gone is my humor, I fear.
Never have I felt so queer.
Without my stem here I feel so frail.
Take me from your pocket without fail,
And you shall have my daughter here,
To marry and to hold dear.
"Is the play over already?" said little Anna.
"Certainly not," said Grandfather. "It's just all over with Mr. Boot. Now the lovers kneel and one of them sings:
Father!
and the other:
and the other:
Mr. Pipe Head, do as you oughter,
Bless your son and daughter!
"They receive his blessing and celebrate their wedding, and all the furniture sings in chorus:
Bless your son and daughter!
"They receive his blessing and celebrate their wedding, and all the furniture sings in chorus:
Clinks and clanks,
A thousand thanks,
And now our play is over!
"And now we can applaud," said Grandfather. "We'll bring them all out for a curtain call, and the pieces of furniture, too, for they're made of mahogany."
A thousand thanks,
And now our play is over!
"And now we can applaud," said Grandfather. "We'll bring them all out for a curtain call, and the pieces of furniture, too, for they're made of mahogany."
"And isn't our play just as good as the ones you see in a real theater?"
"Our play is much better!" said Grandfather. "It's shorter; the admission was free; and it has passed away the time before our tea!"