La fanciulla che calpestò il pane


Het meisje dat op het brood ging staan


Hai certamente sentito parlare di quella fanciulla che calpestò il pane per non sporcarsi le scarpe, e delle sofferenze che dovette subire. È una storia scritta e stampata.
Era una bambina povera, orgogliosa e superba; c'era in lei un fondo cattivo, come si dice. Da piccolina aveva come divertimento quello di catturare le mosche e di strappar loro le ali riducendole a animaletti striscianti. Prendeva il maggiolino e lo scarabeo, li infilzava con uno spillo e poi metteva una fogliolina verde o un pezzetto di carta tra i loro piedi, così il povero animale vi si afferrava e si rigirava senza posa per cercare di liberarsi dall'ago.
"Adesso il maggiolino legge!" esclamava la piccola Inger "guarda come gira il foglio!"
Crescendo diventò ancora peggio, invece di migliorare; ma era bella e questa fu la sua sfortuna, perché altrimenti sarebbe stata castigata ben diversamente da come in realtà avvenne.
"Bisogna trovare un buon rimedio per questa testa!" diceva la sua stessa madre. "Spesso da bambina mi calpestavi il grembiule, ho paura che da grande mi calpesterai il cuore."
E così infatti fece.
Andò in campagna a servire in una famiglia molto distinta; la trattavano come se fosse stata una loro figlia, e venne anche rivestita di begli abiti; era graziosa e divenne superba.
Era in campagna da circa un anno quando la sua padrona le disse: "Dovresti andare a trovare i tuoi genitori almeno una volta, piccola Inger!".
Lei ci andò, ma per mettersi in mostra, per far vedere come era diventata distinta; quando giunse all'ingresso del paese, dove le ragazze e i giovanotti erano riuniti a chiacchierare intorno all'abbeveratoio, vide sua madre seduta su una pietra che si riposava, con davanti a sé un fascio di legna raccolta nel bosco. Inger se ne tornò indietro, vergognandosi, così ben vestita, di avere una madre stracciona che andava a raccogliere la legna.
Non le dispiacque affatto essere tornata indietro, era solo irritata.
Passarono poi altri sei mesi.
"Dovresti tornare a casa a visitare i tuoi vecchi genitori, piccola Inger!" le disse la padrona di casa. "Eccoti un grosso pane bianco che puoi portare per loro; saranno certo contenti di vederti."
Inger si mise il vestito migliore e le scarpe nuove, poi sollevò un poco la gonna e si incamminò, con attenzione, per non sporcarsi i piedi, e per questo era da lodare. Ma quando arrivò dove il sentiero passava tra la palude e dove c'era acqua e fango per un bel pezzo di strada, gettò il pane sul fango con l'intenzione di camminarci sopra e attraversare il fango senza bagnare le scarpe; ma mentre stava con un piede sul pane e con l'altro sollevato, il pane affondò sempre più, con lei sopra, e così scomparve, rimase solo il fango nero e gorgogliante.
Questa è la storia.
Dove arrivò? Scese dalla donna della palude che fa la birra. La donna della palude è la zia delle fanciulle degli elfi, e questi sono molto noti perché hanno scritto ballate su di loro, e sono stati anche dipinti; della donna della palude invece si sa solo che quando in estate i campi sono pieni di vapore è perché lei sta facendo la birra. Proprio nel luogo dove si fa la birra cadde Inger, e quello non è un posto da starci a lungo. La cloaca in confronto è una luminosa e bellissima stanza.
Ogni vasca puzza tanto da far svenire, e le vasche sono molto vicine tra loro, se poi nel mezzo ci fosse lo spazio dove poter passare, non sarebbe utilizzabile a causa dei fradici rospi e delle grosse bisce che si attorcigliano l'una all'altra. Proprio qui finì la piccola Inger; tutto quel ripugnante groviglio vivente era così gelato che lei rabbrividì e si fece sempre più rigida. Rimase attaccata al pane, che la tirava come un bottone d'ambra tira un filo di paglia.
La donna della palude era a casa, aveva in visita il diavolo e la sua bisnonna, una donna molto vecchia e molto velenosa che non stava mai in ozio: non usciva mai senza avere con sé il lavoro, e lo aveva anche quella volta. Cuciva solette di cuoio da mettere nelle scarpe degli uomini, in modo che non avessero mai pace, tesseva menzogne e lavorava all'uncinetto parole avventate che cadevano sulla terra portando danni e rovina. E con quanto zelo cuciva, tesseva e lavorava all'uncinetto, la vecchia bisnonna!
Vide Inger e si mise l'occhialino davanti agli occhi per guardarla meglio. "È una ragazza che ha attitudine!" disse. "Vorrei averla come ricordo di questa visita! Potrebbe essere messa come statua nell'ingresso del mio pronipote!"
Così l'ottenne. Inger arrivò all'inferno. La gente non ci arriva sempre dritta dritta, si possono anche percorrere strade traverse, quando si ha l'attitudine.
Era un ingresso senza fine; venivano le vertigini sia a guardare avanti che a guardare indietro; lì si trovava una schiera di persone sofferenti in attesa che la porta della Grazia venisse aperta: ma avrebbero aspettato a lungo! Giganteschi ragni, grossi e barcollanti, tessevano da millenni sopra i loro piedi, e la tela li stringeva come stivaletti e penetrava nella carne come una catena di rame, inoltre c'era un'eterna inquietudine in ogni anima, un'inquietudine piena di tormento. C'era l'avaro che aveva dimenticato la chiave della cassaforte, e sapeva che era rimasta dentro la cassaforte stessa. Sarebbe lungo nominare tutti i tipi di sofferenze e di tormenti che venivano patiti. Inger visse il suo tormento nello stare dritta come una statua, e le sembrava di essere fissata al pane.
"Questo succede a chi vuol avere i piedi puliti!" disse a se stessa. "Guarda come tutti mi osservano!" e infatti tutti la guardavano. I loro cattivi desideri venivano espressi con gli occhi, e venivano letti sulle labbra, senza che venisse emesso alcun suono; era una cosa terribile.
"Dev'essere un piacere guardarmi!" pensò la piccola Inger "ho un bel viso e dei bei vestiti!" e ruotò gli occhi, dato che il collo era ormai rigido. Oh, come s'era conciata nella birreria della donna della palude! Non l'aveva notato! I vestiti erano come coperti da un'unica grande macchia unta, e da ogni piega della gonna si affacciava un rospo, che guaiva come un cagnolino asmatico. Era proprio una cosa imbarazzante! "Ma anche gli altri che si trovano qui hanno un aspetto terribile!" si consolò.
La cosa peggiore per lei era però la fame che sentiva. Ma non poteva dunque piegarsi per prendere un pezzetto del pane su cui si trovava? No! La schiena era rigida, e lo erano anche le braccia e le mani; tutto il corpo era come una statua di pietra. Poteva solo girare gli occhi, e li girava del tutto, così da vedere anche dietro, e era proprio una brutta vista! Poi arrivarono le mosche; le strisciarono sugli occhi, avanti e indietro, e lei sbatté le palpebre, ma le mosche non se ne andarono, non potevano perché le loro ali erano state strappate, erano diventate animaletti striscianti. Era un vero tormento, e poi quella fame; alla fine le sembrò che il suo intestino divorasse se stesso e si sentì così vuota, terribilmente vuota. "Se dura ancora a lungo, non lo sopporterò" disse, ma dovette sopportarlo, e le cose non cambiarono.
Allora le cadde una lacrima ardente sulla testa, le scivolò lungo il viso e il petto fino a raggiungere il pane, poi ne cadde un'altra, e molte ancora. Chi piangeva per la piccola Inger? Aveva una madre sulla terra. Le lacrime di dolore che una madre piange per il proprio figlio arrivano dappertutto, ma non aiutano, bruciano e rendono il tormento ancora più grande. E poi quella insopportabile fame, e non poter arrivare al pane che calpestava coi piedi! Alla fine, ebbe la sensazione di aver consumato tutto quello che era in lei, era come una canna cava e sottile in cui rimbombava ogni suono, poteva sentire chiaramente dalla terra tutto quel che la riguardava, e erano solo parole cattive e severe quelle che sentiva. Sua madre piangeva molto e era addolorata, ma diceva anche: "La superbia fa cadere! E stata la tua disgrazia, Inger! Come hai addolorato tua madre!".
Sua madre e tutti gli altri lassù sapevano del suo peccato, sapevano che aveva calpestato il pane e era affondata. L'aveva raccontato il vaccaro perché l'aveva visto personalmente dalla collina.
"Come hai addolorato tua madre, Inger!" disse la madre "già, ma me l'aspettavo!"
"Se solo non fossi mai nata!" pensò Inger "sarebbe stato molto meglio! Adesso non serve a nulla che mia madre pianga."
Sentì anche che cosa dicevano i suoi padroni, quella brava gente che era stata per lei come una nuova famiglia. "Era una bambina peccatrice!" dissero "non ha rispettato i doni del Signore, ma li ha calpestati: la porta della Grazia non verrà forse mai aperta per lei."
"Avreste dovuto castigarmi di più!" pensò Inger "togliermi i grilli dalla testa, se ne avevo!"
Sentì che veniva scritta una canzone su di lei: "La fanciulla superba che calpestò il pane, per avere le scarpe belle" e che veniva cantata in tutto il paese.
"Che si debbano sentire tante cose su questo, e che si debba soffrire tanto per questo!" pensò Inger "anche gli altri dovrebbero venire puniti per i loro peccati. Certo, così ci sarebbero molte cose da punire. Oh, come mi tormento!"
E la sua anima diventò ancora più rigida del corpo.
"Quaggiù con questa compagnia non si può certo diventare migliori! e non lo voglio neppure! Guarda come mi osservano!"
La sua anima era piena di ira e di cattiveria verso tutti gli uomini.
"Adesso hanno qualcosa di cui parlare, lassù! Oh, come mi tormento!"
E sentì che raccontavano la sua storia ai bambini, i più piccoli la chiamavano "Inger la scellerata": era così cattiva, dicevano, così malvagia, e era giusto che patisse.
C'erano sempre parole dure per lei da parte dei bambini.
Ma un giorno in cui l'ira e la fame le mordevano il corpo ormai vuoto, sentì il suo nome; la sua storia veniva raccontata a una bambina innocente che scoppiò a piangere sentendo la storia della Inger superba e smaniosa di eleganza.
"Non tornerà mai più su?" chiese la bambina. E le fu risposto: "No, non verrà mai più su".
"E se chiedesse perdono e non lo facesse più?"
"Ma non chiederà certo perdono!" dissero.
"Vorrei tanto che lo facesse!" concluse la bambina, inconsolabile. "Darei il mio armadio delle bambole, se lei potesse tornare su. È terribile per la povera Inger!"
Quelle parole toccarono il cuore di Inger e le fecero bene; era la prima volta che qualcuno diceva: "povera Inger!" senza parlare della sua colpa; una bambina innocente aveva pianto e pregato per lei: ne fu così commossa che avrebbe pianto, ma non poteva, e anche questo era un tormento.
Passarono gli anni sulla terra, ma laggiù non ci fu nessun cambiamento: solo sentiva più raramente i suoni di lassù, si parlava sempre meno di lei. Un giorno sentì un singhiozzo: "Inger! Inger! Come mi hai addolorata. L'avevo detto!". Era sua madre che moriva.
Ogni tanto sentiva il suo nome nominato dai suoi vecchi padroni e le parole più dolci della padrona erano: "Chissà se ti rivedrò mai, Inger! non si sa mai dove si va a finire!".
Ma Inger sapeva bene che la sua brava padrona non sarebbe mai arrivata dov'era lei.
Così passò dell'altro tempo, lungo e amaro.
Poi Inger sentì di nuovo il suo nome e vide sopra di sé brillare due stelle luminose; erano due dolcissimi occhi che si chiudevano sulla terra. Erano passati tanti anni da quella volta in cui una bambina aveva pianto in modo inconsolabile per la "povera Inger": quella bambina era ora una vecchia che il Signore voleva chiamare a sé; proprio in quel momento, quando i pensieri di tutta la vita si ripresentavano a lei, ricordò di come aveva pianto amaramente da piccola nel sentire la storia di Inger. Quel momento e quell'impressione erano ancora così chiari nella sua mente nell'ora della morte che lei esclamò a voce alta: "Signore, mio Dio, forse anch'io come Inger ho spesso calpestato i doni della tua benedizione senza pensarci, forse anch'io ho peccato di superbia, ma tu, con la tua grazia, non mi hai lasciato sprofondare, mi hai sostenuto. Non lasciarmi nella mia ultima ora!".
Gli occhi della vecchia si chiusero e quelli dell'anima si aprirono davanti all'ignoto, e poiché Inger era così viva nei suoi ultimi pensieri, potè vederla e vide com'era sprofondata in basso, e a quella vista quell'anima pia scoppiò in lacrime, nel regno dei cieli piangeva come una bambina per la povera Inger.
Quelle lacrime e quelle preghiere risuonarono come un'eco nel corpo vuoto e consumato che racchiudeva l'anima prigioniera; questa venne sopraffatta da tanto inimmaginato amore che veniva dall'alto. Un angelo del Signore piangeva per lei! Perché era capitato a lei? L'anima tormentata ripensò a ogni azione compiuta sulla terra e scoppiò a piangere, come Inger non aveva mai potuto fare; la pietà per se stessa ebbe il sopravvento, pensò che la porta della Grazia non si sarebbe mai potuta aprire per lei e proprio mentre nella contrizione lo riconosceva, un raggio di luce brillò nell'abisso, un raggio molto più potente di quelli del sole che sciolgono gli uomini di neve costruiti dai ragazzi nei cortili; allora, molto più in fretta di un fiocco di neve che cade sulla bocca tiepida di un fanciullo e si scioglie in acqua, la figura pietrificata di Inger si dissolse, e un minuscolo uccello si alzò in volo, con lo zigzag del fulmine, verso il mondo degli uomini. Era però intimorito e impaurito per tutto quello che lo circondava, si vergognava di se stesso e di tutte le creature viventi e si rifugiò immediatamente in un buco che si trovava in un muro diroccato. Si posò lì e si piegò su se stesso, tremando in tutto il corpo; non riuscì a emettere alcun suono, perché non aveva voce, restò lì a lungo, prima di riuscire a vedere e ammirare con tranquillità tutte le bellezze che c'erano là fuori. Sì, era proprio una meraviglia: l'aria era fresca e mite, la luna splendeva luminosa, gli alberi e i cespugli profumavano, e poi era così bello il luogo dove si trovava e le sue piume erano così pulite e delicate. Come si mostravano belle tutte le cose create nell'amore e nella bellezza! Tutti i pensieri che si trovavano nel petto dell'uccello volevano essere cantati, ma l'uccello non riusciva a farlo, eppure avrebbe cantato così volentieri come fanno in primavera gli usignoli e i cuculi. Il Signore, che sente anche il silenzioso canto di ringraziamento del verme, sentì quell'inno di lode che si alzava in accordi di pensiero, così come il salmo risuonava nel petto di Davide prima di trasformarsi in parole e musica.
Per molte settimane quei canti silenziosi crebbero e s'ingrossarono; ormai dovevano esprimersi, al primo battito d'ala di una buona azione: era indispensabile!
Vennero le feste di Natale. Il contadino eresse vicino al muro un palo e vi legò un fascio di avena piena di chicchi, così che anche gli uccelli del cielo avessero un buon Natale e un buon pranzo in quel giorno di salvezza.
Il sole si alzò la mattina di Natale e illuminò l'avena, così tutti gli uccelli volarono cinguettando intorno al palo del cibo; allora anche dal muro risuonò "cip, cip," quei pensieri silenziosi divennero suono, quel debole cip si trasformò in un inno di gioia, si cominciava a delineare l'immagine di una buona azione, e l'uccello uscì dal suo rifugio. Nel regno dei cieli sapevano bene chi fosse quell'uccellino.
L'inverno si fece sentire davvero, l'acqua ghiacciò fino in profondità, gli uccelli e gli animali del bosco ebbero difficoltà a trovare cibo. Quell'uccellino volò lungo la strada maestra e cercò, trovandolo qua e là nelle impronte delle slitte, qualche granello di grano; nei luoghi di sosta trovò briciole di pane, ma ne mangiò una sola e poi chiamò tutti gli altri passeri affamati, affinché potessero trovare qualcosa da mangiare. Volò fino alla città, controllò tutt'intorno, e dove una mano amorosa aveva sparso sul davanzale pane per gli uccelli, ne mangiò un po' e diede tutto il resto agli altri.
Per tutto l'inverno l'uccello raccolse e distribuì così tante briciole di pane che, tutte insieme, pesavano come l'intera pagnotta che la piccola Inger aveva calpestato per non sporcarsi le scarpe; quando l'ultima briciola fu trovata e data via, le ali grigie dell'uccello diventarono bianche e si allargarono.
"Una rondinella marina sta volando sul lago!" gridarono i bambini, vedendo quell'uccello bianco. Si tuffò nel lago, si sollevò nella chiara luce solare e luccicò; fu poi impossibile vedere che fine fece, ma si dice che sia volato fino al sole.
Je hebt toch wel van het meisje gehoord dat op het brood ging staan om haar schoenen niet vuil te maken, en hoe slecht het haar verging? Het verhaal is geschreven en gedrukt. Zij was een arm kind, trots en hoogmoedig, ze had een slechte inborst zoals je dat noemt.
Toen ze nog heel klein was had ze er plezier in vliegen te vangen, hun vleugels uit te trekken en ze tot kruipdieren te maken. Ze nam een kever en een tor, stak elk aan een naald, legde dan een groen blaadje of een stuk papier voor hun poten en het arme dier hield zich daaraan vast, draaide en keerde het, om van de naald los te komen. "Nu leest de kever," zei de kleine Inger, "kijk, hoe hij het blad omslaat!" Naarmate zij ouder werd, werd ze eerder erger dan beter, maar knap van uiterlijk was zij en dat was haar ongeluk, anders zou ze zeker op een andere manier zijn aangepakt dan ze nu werd. "Ze heeft een harde kop," zei haar eigen moeder. "Als kind heb je me dikwijls op mijn schort getrapt, ik vrees dat, als je ouder bent, je me nog eens op mijn hart zult trappen." En dat deed ze ook.
Toen kwam ze buiten op het land in dienst bij voorname mensen, die behandelden haar alsof ze hun eigen kind was en zo kleedden zij haar ook: ze zag er keurig uit en haar hoogmoed nam toe. Een jaar was ze van huis geweest, toen zeiden haar meester en meesteres tot haar: "Je moest je ouders toch eens gaan opzoeken, Inger." Zij ging ook, maar alleen om zich te laten kijken, ze moesten toch zien hoe voornaam zij was geworden. Maar toen zij bij het hek kwam en jongens en meisjes bij de vijver zag staan praten en bemerkte dat haar moeder daar op een steen zat uit te rusten met een bundel brandhout die zij in het bos had gesprokkeld, toen keerde Inger om. Zij schaamde zich ervoor dat zij die zo voornaam was gekleed, een armoedig iemand die houtjes sprokkelde tot moeder moest hebben. Ze maakte zonder de minste spijt rechtsomkeert, ze ergerde zich toch maar.
Toen verliep er weer een half jaar. "Je moest toch eens naar huis gaan en je oude vader en moeder opzoeken, Inger," zei haar meesteres. "Hier heb je een groot wittebrood, dat kun je voor hen meenemen. Ze zullen blij zijn je te zien." En Inger trok haar beste kleren aan en haar nieuwe schoenen en zij tilde haar rokken op en zij liep heel voorzichtig om haar schoenen toch maar schoon en netjes te houden - dat kon je haar toch niet kwalijk nemen. Maar toen zij op het punt kwam waar het pad over drassige grond liep, waar het water stond en waar het modderig was, een heel stuk van de weg, toen wierp zij het brood in de modder om erop te gaan staan en zo met droge schoenen over te komen. Maar terwijl ze met haar ene voet op het brood stond en haar andere voet optilde, zonk zij met brood en al weg, dieper en dieper, zij verdween helemaal, en er was niets meer te zien dan een zwart opborrelend plasje.
Dat is het verhaal.
Waar kwam zij terecht?
Zij kwam beneden bij het moerasvrouwtje dat brouwt. Het moe ras vrouwtje is de tante van de elfenmeisjes; die zijn bekend genoeg, er zijn versjes over hen geschreven, zij zijn geschilderd, Maar van het moerasvrouwtje weten de mensen alleen: wanneer de weiden 's zomers dampen, dan is het moerasvrouwtje aan het brouwen. Beneden in die brouwerij kwam Inger terecht en daar is het niet lang uit te houden.
De beerput is een schitterende pronkkamer, vergeleken bij de brouwerij van het moerasvrouwtje! Elk vat stinkt zo dat de mensen ervan flauwvallen, en ook staan de vaten dicht op elkaar geperst en is er misschien hier en daar een openingetje tussen waar je je door kan wringen, dan wordt dat onmogelijk gemaakt door natte padden en vette slakken, die daar door elkaar kronkelen.
Daar beneden kwam de kleine Inger terecht; al dat afschuwelijke, lelijke gekronkel was zo ijskoud dat zij over haar hele lichaam bibberde, ja, zij verstijfde langzamerhand. Zij bleef aan het brood vastzitten.
Dat trok haar aan, als een stukje barnsteen een strootje aantrekt
Het moerasvrouwtje was thuis.
De brouwerij had die dag bezoek van de duivel en zijn grootmoeder, een oud, bijzonder giftig vrouwmens dat nooit leeg zit. Zij gaat nooit uit of zij neemt haar handwerk mee, dat had zij ook hier bij zich. Zij naaide land- lopersleer in de schoenen van de mensen en dan hadden zij rust noch duur; zij borduurde leugens en zij haakte onbezonnen woorden die ter aarde waren gevallen, en dat alles deed zij tot schade en verderf. Nu, wat zij kon naaien, borduren en haken, die oude grootmoeder! Zij zag Inger, zette haar bril op en keek haar nog eens aan: "Dat is een meisje met talenten," zei zij, "ik mag haar zeker wel meenemen naar huis, als een herinnering aan mijn bezoek hier? Zij kan uitstekend dienst doen als beeldje in de voorkamer van mijn achterkleinkinderen." En zij kreeg haar mee. Zo kwam de kleine Inger in de hel. Je komt daar niet altijd rechtstreeks in, je kan er ook langs een omweg komen wanneer je talent hebt.
Het was een voorportaal, eindeloos groot, je werd er duizelig van wanneer je voor je uit keek, en duizelig, wanneer je achterom zag. En dan stond er ook nog een troep smachtende zielen te wachten tot de deur der genade voor hen zou worden geo- pend, maar zij konden lang wachten! Grote, dikke waggelende spinnekoppen sponnen een duizendjarig web over hun voeten en dat web klemde als voetangels en het schrijnde als koperen boeien, en dan was er nog die eeuwige onrust in iedere ziel, die pijnlijke onrust.
De gierigaard stond erbij en hij had de sleutel van zijn geldkast vergeten en die zat erin, dat wist hij. Ja, het is te uitvoerig al die pijnigingen en plagen op te sommen die men er moest lijden. Inger vond het afschuwelijk hier als een beeldje te moeten staan; ze was als het ware van onderen aan het brood vastgebonden. "Dat komt er nu van als je je schoenen schoon wilt houden," zei zij tot zichzelf. "Kijk eens hoe ze naar me gluren!" Inderdaad, zij keken allemaal naar haar, hun boze lusten straalden hun uit de ogen en spraken stom uit hun mondhoeken, zij waren verschrik- kelijk om aan te zien. Het moet een genoegen zijn naar mij te kijken, dacht de kleine Inger, ik heb een knap gezichtje en mooie kleren! En toen draaide zij haar ogen, haar hals was te stijf. Nee maar, wat was ze vuil geworden in de brouwerij van het moerasvrouwtje, daar had zij niet aan gedacht. Haar kleren waren één grote druipende slijmvlek; een slak was in haar haren gaan hangen en bengelde in haar hals en uit iedere plooi van haar jurkje loerde een pad, die blafte als een aamborstige mopshond. Het was afschuwelijk. "Maar de anderen hierbeneden zien er ook verschrikkelijk uit!"
Daarmee troostte zij zich. Maar het ergst van alles kwelde haar toch een afschuwelijke honger. Kon zij zich dan niet bukken en een stukje afbreken van het brood waar zij op stond? Nee, haar hele rug was stijf, haar armen waren stijf, haar handen, haar hele lichaam was als een stenen zuil. Alleen haar ogen kon zij in haar hoofd draaien, helemaal ronddraaien, zodat ze achterom keken en dat was een lelijk gezicht.
Toen kwamen de vliegen, die kropen over haar ogen heen en weer. Zij knipperde met haar ogen, maar de vliegen vlogen niet weg, want dat konden zij niet: hun vleugels waren uitgetrokken, het waren kruipdieren geworden.
Dat was een pijniging, en dan die honger; ja, op het laatst dacht ze dat haar ingewanden zichzelf opaten en zij werd zo leeg van binnen, zo afschuwelijk leeg. "Als dat nog langer moet duren, houd ik het niet uit!" zei ze; maar zij moest het verduren en het hield maar niet op.
Daar viel een brandende traan op haar hoofd, hij biggelde over haar gezichtje en haar borst op het brood, er viel nog een traan, er vielen er vele. Wie huilde er om de kleine Inger? Had zij dan niet boven op aarde een moeder? De tranen van droefheid die een moeder om haar kind weent, bereiken het altijd, maar zij brengen geen verlossing, zij branden, zij maken de pijn alleen maar erger. En nu nog die onduldbare honger en het onbereikbare brood waarop zij was gaan staan met haar voet! Op het laatst voelde het net alsof alles van binnen zichzelf had opgegeten, zij was net een dun hol riet, een pijp die elk geluid inzoog; zij hoorde duidelijk alles wat er boven op aarde over haar werd gezegd, en het was boos en hard wat zij hoorde. Haar moeder huilde wel innig bedroefd, maar zij zei.toch: "Hoogmoed komt voor de val! Dat was je ongeluk, Inger! Wat heb je je moeder een verdriet gedaan!"
Haar moeder en allen daarboven wisten van haar zonde: dat zij op het brood was gaan staan en op dat brood in de diepte was verdwenen; de koeienherder had het verteld, hij had het zelf van de helling af gezien.
"Wat heb je je moeder een verdriet gedaan, Inger," zei haar moeder; "ja, dat dacht ik wel!" Was ik maar nooit geboren, dacht Inger toen zij dat hoorde, dat was heel wat beter voor me geweest. Het helpt nu niets of mijn moeder al grient. Zij hoorde hoe haar meester en meesteres, die rechtschapen mensen die als vader en moeder voor haar waren geweest, zeiden: "Dat was een zondig kind! Zij had geen eerbied voor Gods gaven, maar zij trapte erop, de deur der genade zal zij niet dan met groot bezwaar kunnen openen!" Jullie hadden me eens een flink pak slaag moeten geven, dacht Inger, jullie hadden me mijn kuren moeten afleren, als ik die dan al had! Zij hoorde dat er een versje op haar werd gemaakt met muziek erbij, "het trotse meisje dat op het brood ging staan, om haar schoentjes schoon te houden," en dat werd in het hele land gezongen. "Dat je daar toch zoveel over te horen krijgt en zo voor lijden moet," dacht Inger. "De anderen moesten ook eens voor hun zonden worden gestraft! Ja, dan zou er heel wat te straffen zijn! Au, wat heb ik een pijn!" En van binnen werd ze nog harder dan van buiten. "Hierbeneden, in dit gezelschap, word je er ook niet beter op! Ik wil niet beter worden! Kijk eens hoe zij gluren!" En ze was vol boosaardigheid voor alle mensen. "Nu hebben zij daarboven weer wat te vertellen! Au, wat heb ik een pijn!" Zij hoorde dat ze de kinderen haar geschiedenis vertelden en de kleintjes noemden haar de goddeloze Inger. "Zij was zo'n naar kind," zeiden zij, "zo'n akelig kind, zij moest maar goed gepijnigd worden!" Kindermonden spraken altijd hard over haar.
Maar op zekere dag, toen droefheid en honger binnen in haar holle bolster knaagden en zij haar naam hoorde noemen en haar geschiedenis hoorde vertellen aan een onschuldig kind, een klein meisje, hoorde zij de kleine in tranen uitbarsten bij het verhaal van de trotse ijdele Inger. "Maar komt zij dan nooit weer boven?" vroeg het kleine meisje. En er werd ge- antwoord: "Zij komt nooit weer boven!" - "Maar wanneer zij nu vergiffenis wil vragen en het nooit meer zal doen?" - "Maar zij wil geen vergiffenis vragen," zeiden zij. "Ik wou zo graag dat ze het deed," zei het kleine meisje en zij was ontroostbaar. "Ik wil er mijn hele la met poppekleertjes voor geven als zij weer boven mag komen! Het is zo vreselijk voor die arme Inger!" En die woorden troffen Inger in het hart, zij deden haar goed; dat was nu voor het eerst iemand die zei: "Arme Inger!" en er geen woord aan toevoegde over haar ge- breken. Een klein onschuldig kind huilde om haar, bad voor haar. Het werd haar zo wonderlijk te moede, zij had zo graag zelf willen huilen, maar zij kon het niet en dat was ook een marteling. Jaar op jaar verliep daarboven, en beneden kwam er niet de minste verandering.
De stemmen van boven klonken zwakker en zwakker, steeds minder werd er over haar gepraat; toen hoorde zij op zekere dag een zucht: "Inger! Inger! Wat heb je me een verdriet gedaan! Ik zie het wel!" Het was haar moeder die stierf. Zij hoorde nu en dan haar naam noemen door haar oude meester en meesteres, en de zachtmoedigste woorden sprak de meesteres toen ze zei: "Zou ik je ooit weerzien, Inger? Je weet niet waarheen je gaat!" Maar Inger begreep toen wel dat haar rechtschapen meesteres nooit zou komen, waar zij was. Zo verliep er weer een tijd, lang en bitter.
Toen hoorde Inger opnieuw haar naam noemen en zij zag boven zich iets als twee heldere sterren schitteren; het waren twee zachte ogen die zich op aarde sloten. Zóvele jaren waren verlopen sinds het ogenblik dat het kleine meisje ontroostbaar huilde om "die arme Inger," dat dit kind nu een oude vrouw was geworden die God tot zich wilde roepen en juist op dit uur, nu haar gedachten de som van haar leven overzagen, herinnerde zij zich ook hoe zij als klein kind bitter had gehuild bij het horen van Ingers geschiedenis.
Die tijd en die indrukken stonden de oude vrouw in haar stervensuur zo levendig voor de geest, dat zij luid uitriep: "God, heb ik dan ook niet als Inger dikwijls mijn voet gezet op Uw zegeningen, zonder erbij te denken. Ik ben toch ook vol hoogmoed door het leven gegaan, maar Gij hebt mij in Uw genade niet laten ondergaan, Gij hebt mij opgehouden! Verlaat mij niet in mijn laatste uur!" En de ogen van de oude vrouw sloten zich en de ogen van de ziel openden zich voor het verborgene. En omdat Inger haar in die laatste ogenblikken zo levendig voor de geest had gestaan, zag zij haar nu ook, zag zij hoe diep zij was gezonken. En bij het zien van die ellende barstte de vrome vrouw in tranen uit: in het hemelrijk stond zij als een kind te huilen om de arme Inger. Haar tranen en gebeden weerklonken als een echo beneden in de holle, lege bolster, die de gevangen en gepijnigde ziel omsloot.
De ziel was overweldigd door al die nooit gedachte liefde daarboven: een engel Gods die om haar huilde! Waarom werd haar dit vergund? Haar gepijnigde ziel verzamelde in gedachten alle aardse daden die ze had bedreven en ze beefde in tranen zo hevig als Inger nooit had gekund.
Droefheid over zichzelf vervulde haar, zij meende dat de poort der genade voor haar nooit geopend zou worden en op het ogenblik dat zij dit in haar verslagenheid moest erkennen, verlichtte een straal de diepe afgrond daarbeneden.
Die straal kwam met een kracht, sterker dan de zonnestraal die de sneeuwpop van de jongens op de binnenplaats ontdooit, en toen, heel wat sneller dan de sneeuwvlok smelt, die op de warme lippen van een kind valt, ging Ingers versteende gestalte in nevel op. Een kleine vogel zigzagde als een bliksemstraal de mensenwereld tegemoet. Maar hij was angstig en schuw voor alles om zich heen, hij schaamde zich voor zichzelf tegenover alle levende schepsels en hij zocht haastig toevlucht in een duister holletje, dat hij in een vervallen muur vond.
Daar zat hij in elkaar gedoken, bevend over het hele lichaam. Geluid kon hij niet uitbrengen, dat had hij niet. Hij zat daar lange tijd voor hij rustig kon rondzien en genieten van alle heerlijkheid daarbuiten. Ja, een heer- lijkheid was het: de lucht was zo fris en zo zacht, de maan scheen zo helder, de bomen en struiken geurden. En wat zat hij hier goed. Zijn verenpak was zo pluizig en schoon. Met hoeveel liefde was de schepping gemaakt. Alle gedachten die leefden in het vogelborstje wilden zich in gezang uiten, maar de vogel kon niet, hij had zo graag gezongen zoals de koekoek en de nachtegaal in het voorjaar. God, die de stomme lofzang van de worm hoort, hoorde ook deze lofzang die zich verhief als muziek van de geest, zoals de psalm klonk in Davids borst vóór die woorden en melodie kreeg.
Dagen en weken lang groeiden en zwollen die stomme gezangen aan, zij moesten eenmaal losbarsten bij de eerste vleugelslag in een schone en goede daad. Voor zo'n daad waren oefening en inspanning nodig! Daar brak het heilige kerstfeest aan.
De boer richtte vlak bij de muur een staak op en bond er een ongedorst bosje haver aan, zodat de vogelen des hemels ook een vrolijk kerstfeest konden hebben en een blijde maaltijd in de dagen des Heilands. En de zon kwam op kerstmorgen op en scheen op het afgesneden bosje haver, en al die kwinkelerende vogels vlogen om de staak die ze voedsel zou geven.
Daar klonk het ook uit de muur: "piep, piep!" De zwellende gedachte werd klank, het zwakke gepiep werd een hele vreugdezang, de gedachte van een goede daad was gewekt: de vogel vloog weg uit zijn schuilplaats - in het hemelrijk wisten zij wel, wat dat voor een vogel was. Het werd een strenge winter, de wateren waren diep toegevroren, de vogels en dieren in het bos hadden het nu moeilijk met het vinden van voedsel. Het vogeltje vloog over de grote weg en daar zocht hij en vond hij in de sledesporen hier en daar een paar korreltjes, bij de herbergen vond hij een paar broodkruimeltjes, daarvan at hij slechts een enkel hapje maar hij riep alle andere hongerige vogels, dat zij hier voedsel konden vinden. Hij vloog naar de steden, keek naar alle kanten om zich heen en waar een gulle hand aan het venster brood had gestrooid voor de vogels, daar at hij zelf maar een klein stukje en liet alles aan de andere. In de loop van de winter had de vogel zoveel broodkruimels verzameld en gegeven, dat ze samen opwogen tegen het hele brood, waarop de kleine Inger was gaan staan om haar schoentjes niet te vuil te maken, en toen de laatste broodkruimel was gevonden en weggeschonken werden ook de grauwe vleugels van de vogel wit en ze spreidden zich uit. "Daar vliegt een meeuw over het water!" zeiden de kinderen die de witte vogel zagen. Nu eens dook hij in het water, dan weer verhief hij zich in het heldere zonnelicht, zo stralend wit was hij, het was onmogelijk te zien waar hij bleef; zij zeiden dat hij recht in de zon vloog.